Mẹ Ngỗng – Kì 2: Từ trang sách bước vào đời thực
Người mẹ Ngỗng đã trở thành một biểu tượng của cả một nền văn học thiếu nhi Anh-Hoa Kỳ. Những câu chuyện cổ tích của bà đi khắp thế giới, bước vào giấc ngủ của vô vàn em bé. Mặc dù các câu chuyện như “Cô bé lọ lem” (“Cinderella”), “Hansel và Gretel”, “Người đẹp ngủ trong rừng” (“Sleeping Beauty”) ngày càng có nhiều biến thể để phù hợp với các lứa tuổi, nhưng mỗi khi đọc lại bản gốc của người mẹ Ngỗng, ta đều có thể cảm nhận một điều gì rất thú vị.
Đồng dao mẹ Ngỗng không chỉ là những câu ca thiếu nhi đầy hạnh phúc. Phía sau những vần điệu ấy là cả một lịch sử thấm đẫm máu và nước mắt, là những bài học sâu xa người đi trước để lại, và rồi hóa thành sợi dây liên kết các thế hệ với nhau.
Nhưng sau tất cả, mẹ Ngỗng không chỉ là một tác giả hay những câu ca.
Mẹ Ngỗng còn là nhiều hơn thế.
- Từ trò chơi dân gian…
Nếu tuổi thơ trẻ em Việt Nam gắn liền với bài thơ “Nu na nu nống”, “Ù à ù ập”, trẻ em Anh Mĩ cũng có nhiều trò chơi dân gian thú vị lắm nhé.
“Wind the Bobbin up” (“Cuộn cuộn chỉ lại”) là một bài đồng dao và cũng là một trò chơi phổ biến của trẻ em. Bài đồng dao được cho là ra đời vào cuối thế kỉ 19 tại nước Anh.
| “Wind the bobbin up,
Wind the bobbin up, Pull, pull, clap, clap, clap. Wind it back again, Wind it back again, Pull, pull, clap, clap, clap, Point to the ceiling, Point to the floor, Point to the window, Point to the door, Clap your hands together, 1, 2, 3, Put your hands upon your knee!” |
“Cuộn cuộn chỉ lại,
Cuộn cuộn chỉ lại, Kéo, kéo, vỗ tay, vỗ tay, vỗ tay. Cuộn nó lại lần nữa, Cuộn nó lại lần nữa, Kéo, kéo, vỗ tay, vỗ tay, vỗ tay. Chỉ vào trần nhà, Chỉ vào sàn nhà, Chỉ vào cửa sổ, Chỉ vào cửa chính, Vỗ tay cùng nhau nào, 1, 2, 3, Đặt tay bạn vào đầu gối nào!” |
Không chỉ mang tính giải trí, “Wind the Bobbin up” còn được sử dụng để phát triển từ vựng của các em bé. Các em sẽ xác định những đồ vật và thực hiện các hành động được nhắc tới trong những câu thơ.
Khi chơi, người lớn có thể nắm tay em nhỏ và cùng nhau thực hiện các hành động. Trò chơi đáng yêu này dường như cũng là một cách phát triển tình cảm gia đình nhỉ? ^^
Xuất hiện trước đó, “Oranges and Lemons” (“Những quả cam và chanh”) cũng là một trò chơi khá phổ biến. Chưa có một lí giải chính xác nào về nguồn gốc bài đồng dao này, nhưng vào khoảng thế kỉ 17, có một trò chơi ca hát tương tự cũng được đặt tên “Oranges and Lemons”.
| Say the bells of St. Clement’s.
You owe me five farthings, Say the bells of St. Martin’s. When will you pay me? Say the bells of Old Bailey. When I grow rich, Say the bells of Shoreditch. When will that be? Say the bells of Stepney. I do not know, Says the great bell of Bow. Here comes a candle to light you to bed, And here comes a chopper to chop off your head! |
Cất lên tiếng chuông của nhà thờ Thánh Clement.
Bạn nợ tôi năm đồng xu, Cất lên tiếng chuông của nhà thờ St Martin. Khi nào bạn sẽ trả tiền cho tôi? Cất lên tiếng chuông của nhà thờ Old Bailey. Khi tôi trở nên giàu có, Cất lên tiếng chuông của nhà thờ Shoreditch. Khi nào vậy? Cất lên tiếng chuông của nhà thờ Stepney. Tôi không biết, Cất lên tiếng chuông tuyệt vời của nhà thờ Bow. Ở đây có một cây nến để thắp sáng đưa bạn lên giường, Và ở đây có một con dao để cắt đầu của bạn! |
Trò chơi bắt đầu với hai người, một người là Cam và một người là Chanh (điều này phải được quyết định trước đó), ở giữa là một đường ranh giới. Cả hai đứng đối diện, nắm tay nhau giơ cao lên tạo thành một vòm, các bạn còn lại sẽ đi qua chiếc vòm ấy. Khi Cam và Canh nói “head” (“đầu”), vòm sẽ sụp xuống và nếu bạn bị nhốt trong chiếc vòm ấy, bạn phải chọn trở thành Cam hoặc Chanh. Như vậy, chúng ta có hai nhóm Cam và Chanh.
Trò chơi sẽ tiếp tục cho đến người cuối cùng. Khi ấy, các Cam và các Chanh sẽ lồng tay vào nhau, cố gắng để kéo đội kia vượt qua đường ranh giới.
- …Đến bốn phiên bản trò chơi điện tử:
Năm 1987, công ty Sierra On-Line (công ty phát triển video games có trụ sở tại Bellevue, Washington, Hoa Kỳ) cho ra mắt trò chơi điện tử “Mixed-Up Mother Goose”. Đây là một trò chơi phiêu lưu dành cho trẻ em, lấy cảm hứng chủ yếu từ các bài đồng dao mẹ Ngỗng.
Trò chơi là một cuộc hành trình trong vương quốc đồng dao. Bắt đầu vào một đêm nọ, một em nhỏ trước khi đi ngủ được nghe những bài đồng dao mẹ Ngỗng. Khi em thiếp đi, trong giấc mộng của mình, có một chú ngỗng khổng lồ chở em tới thế giới kì diệu của bà mẹ Ngỗng. Tại đây, mẹ Ngỗng nói cho đứa bé biết những bài đồng dao bị rối tinh rối mù, và mẹ Ngỗng cần sự giúp đỡ của cậu bé
Ngôi nhà của mẹ Ngỗng trong trò chơi.
Trò chơi về cơ bản không có gì quá mức phức tạp. “Mixed-Up Mother Goose” gồm nhân vật của mười tám bài thơ vần rất quen thuộc với thiếu nhi Anh-Hoa Kỳ, chẳng hạn như Humpty Dumpty – một nhân vật có hình dạng quả trứng. Nhiệm vụ của người chơi là phải đi tìm đồ vật bị mất cho các nhân vật – những món đồ được đề cập trong bài đồng dao của họ. Vì vậy, đứa bé phải đi khắp vương quốc để tìm lại chiếc thang cho Humpty Dumpty, trả chú cừu con về với Mary hay đem chiếc xô tới chỗ Jack và Jill.
Cho đến nay, “Mixed-Up Mother Goose” đã được nâng cấp và phát hành bốn phiên bản. Đĩa trò chơi đầu tiên ra đời năm 1987, đồ họa đơn giản với mười sáu màu và ba kênh âm thanh. Đây được gọi là bản AGI.
Các phiên bản tiếp theo ra đời lần lượt vào năm 1990, 1992 và 1995 với nhiều cải tiến rõ rệt. Bản nâng cấp cuối cùng của công ty Sierra xuất hiện vào năm 1995, mang tên “Mixed-Up Mother Goose Deluxe”. Ngoài đồ họa hoàn thiện hơn, bản trò chơi này còn đi kèm một đĩa CD nhạc nền.
“Mixed-Up Mother Goose” dường như đã có một quá khứ huy hoàng. Công ty Sierra đã bán được hơn 500.000 bản vào năm 1995. Người ta cũng đánh giá trò chơi này là một cách tuyệt vời để dạy trẻ em các bài đồng dao mẹ Ngỗng. Nếu cậu tìm kiếm các video về “Mixed-Up Mother Goose” trên Youtube, cậu sẽ bất ngờ vì những lời có cánh nhiều vô kể ở phần bình luận bên dưới. Trò chơi này đã gắn liền với tuổi thơ của nhiều thế hệ nhi đồng ở các quốc gia nói tiếng Anh, và trở thành một hồi ức không thể nào quên trong tuổi thơ của họ.
- Một phong tục trong lễ mừng năm mới:
Người dân Anh Quốc, đặc biệt là ở Scotland có một truyền thống man tên “Năm mới của mẹ Ngỗng” (“Goose Mother’s New Year”). Vào đêm giao thừa, các thành viên gia đinh sẽ đặt một chiếc giày ở ngay trước cửa. Và đêm hôm ấy, mẹ Ngỗng sẽ ghé thăm, tặng họ những chiếc kẹo ngọt, một món đồ chơi xinh xinh, tiền bạc hoặc món quà giản dị.
Trong nhiều thập kỉ, các truyền thống trong đêm giao thừa được những người nhập cư từ Anh Quốc mang theo tới nhiều bang ở Hoa Kì. Nhiều gia đình khác cũng bắt đầu thực hiện phong tục này sau khi bọn trẻ chứng kiến phép màu của mẹ Ngỗng. Hiện nay, “Năm mới của mẹ Ngỗng” đã trở nên tương đối phổ biến tại tiểu bang Utah, Hoa Kỳ.
Câu chuyện về mẹ Ngỗng tiếp tục được kể lại bằng nhiều ngôn ngữ, và dần bước vào cuộc sống của những người dân mang đủ màu da trên khắp thế giới.
_________________
Mẹ Ngỗng là gì?
Với trẻ em, mẹ Ngỗng sẽ mãi là bà cụ hiền lành thích cưỡi ngỗng trắng, đi khắp nơi kể chuyện và tặng quà cho các em vào đêm giao thừa, mẹ Ngỗng là những bài đồng dao, những câu chuyện cổ tích in đậm trong tuổi thơ các em.
Với những nhà nghiên cứu, mẹ Ngỗng như một cánh cửa dẫn đến những bi kịch lịch sử vẫn đang bị dấu kín.
Với gia đình, mẹ Ngỗng là sợi dây đưa các thế hệ đến gần bên nhau.
Và với tớ, mẹ Ngỗng là cả một nét văn hóa vẫn chưa khám phá hết, để rồi tớ ở đây, kể các cậu nghe về bà mẹ Ngỗng khiến tớ phải ngẩn ngơ.
Còn với cậu, mẹ Ngỗng là gì?
Nguồn ảnh: Họa sĩ Derek Stratton, Pinterest và http://infoquench.blogspot.com/
Người viết: Hà Phương
0 Bình luận