TƯ DUY CỞI MỞ – NỀN TẢNG ĐẦU TIÊN CỦA MỘT CÔNG DÂN TOÀN CẦU

Đăng bởi Lê Hồng Phương Hạ vào 26/08/201926/08/2019

Tư duy cởi mở có thể được xem là một trong những yếu tố quan trọng nhất của một công dân toàn cầu. Bất kể bạn có thông thạo bao nhiêu ngôn ngữ, đặt chân đến bao nhiêu quốc gia nhưng tư duy bảo thủ, từ chối tiếp thu cái mới và chấp nhận những góc nhìn trái chiều thì cũng khó lòng trở thành một công dân toàn cầu đích thực.

Tư duy cởi mở là gì và tại sao lại quan trọng đến vậy?

Tư duy cởi mở (“open-mindedness“) là “lối tư duy sẵn sàng cân nhắc, xem xét những ý kiến, quan điểm khác biệt hoặc mâu thuẫn với quan điểm của bạn.” (Nguồn: Từ điển Cambridge). Người có tư duy cởi mở không vội đưa ra phán xét trước một người hay sự việc mà suy nghĩ toàn diện, xem xét vấn đề ở nhiều góc cạnh. Họ sẵn sàng lắng nghe những tư tưởng mới, chấp nhận thay đổi và tôn trọng sự khác biệt. Đây cũng là những người giàu ý tưởng sáng tạo, sống tích cực và hạnh phúc.

Những lợi ích bất ngờ của tư duy cởi mở:

• Phá bỏ giới hạn: Bạn sẽ suy nghĩ thoáng hơn, dám đấu tranh với những lề lối cũ và thử nghiệm các ý tưởng mới lạ.
• Dám thay đổi: Nhiều người cho rằng “giang sơn dễ đổi, bản tính khó dời”, nhưng nếu đúng là như vậy thì giáo dục sinh ra để làm gì? Người có tư duy tích cực tin rằng hành động tạo nên thói quen, thói quen tạo thành tích cách. Họ luôn có quyền lựa chọn lối sống tích cực để tạo ra thành quả tốt hơn.
• Sống trọn vẹn hơn: Người có tư duy cởi mở luôn nỗ lực nhìn nhận thế giới đúng theo bản chất của nó – không ngừng vận động và chứa đầy “bí mật”. Khi bạn chấp nhận rằng hiểu biết của mình còn hạn hẹp, bạn sẽ tự thôi thúc bản thân tìm tòi, trải nghiệm nhiều hơn. Càng học hỏi nhiều, cuộc sống của bạn càng phong phú.
• Thấu hiểu bản thân: Người có đầu óc phóng khoáng cũng là người thường xuyên suy ngẫm. Nhờ vậy, họ thấu hiểu bản thân trọn vẹn nhất. Sự thấu hiểu đó chính là nền tảng vững chắc để xây dựng lòng tự tin đích thực từ bên trong. Bạn tin vào điểm mạnh, hiểu rõ điểm yếu và sống theo hệ giá trị của mình (nhưng không bị nó trói buộc) chứ không lệ thuộc quá  nhiều vào sự công nhận của người khác.

Tư duy cởi mở không phải tự nhiên mà có. Nó cần một quá trình hình thành, bồi đắp và thử thách. Sau đây là 7 cách giúp bạn “mở cửa” suy nghĩ qua từng ngày:

1. Mỗi ngày học hỏi một điều mới: Tư duy hạn hẹp chủ yếu xuất phát từ vốn hiểu biết hữu hạn. Trước đây, tôi từng khó chịu khi nghe bạn mình kể rằng ở Nhật Bản, Thái Lan, các nhà sư ăn mặn (thậm chí có nơi cho phép lập gia đình)! Với hình ảnh cố hữu về các vị cao tăng thanh tịnh, không sát sinh, tôi thấy việc đó thật lạ lùng và khó lòng chấp nhận. Tuy nhiên, sau khi tìm hiểu về lịch sử Phật giáo, tôi được biết đạo Phật nguyên thủy vốn không hề có giới luật ăn chay. Khi các nhà sư đi khất thực, ai có tấm lòng cho gì ăn nấy. Mỗi quốc gia theo đạo Phật hay hệ phái Phật giáo khác nhau sẽ có cách sinh hoạt, ăn uống tùy theo thổ nhưỡng, văn hóa, môi trường sống khác nhau. Điều ta chưa biết đâu có nghĩa là nó không tồn tại, phải không?

2. Đừng vội phản ứng khi nghe ý kiến trái chiều. Suy nghĩ đầu tiên và trong lúc nóng giận hiếm khi là suy nghĩ khôn ngoan. Hãy nhắc bản thân bình tĩnh lại, thử đặt mình vào hoàn cảnh của người khác, bạn sẽ phát hiện ra nhiều khía cạnh mới đấy.

3. Xem những tình huống mới mẻ là trải nghiệm. Hãy thoải mái đón nhận những hoàn cảnh mới, tập làm quen và thích nghi với chúng. Dĩ nhiên, bạn vẫn có quyền giữ vững bản sắc cá nhân nhưng trước hết nên học cách dung hòa. Điều này đặc biệt khi đến các quốc gia có nền văn hóa khác biệt với đất nước mình.

4. Thách thức giới hạn của vùng an toàn. Đừng ngại “ném” bản thân ra khỏi vùng an toàn. Đương nhiên bạn sẽ đối diện với cảm giác lo lắng, bất an nhưng hãy tiến lên, thay đổi từng bước một. Nếu cảm thấy chưa quen, bạn có thể bắt đầu bằng những việc nhỏ trong sinh hoạt thường ngày như đánh răng bằng tay không thuận, thử nghiệm một phương pháp lập kế hoạch mới hay ứng tuyển một công việc mà bạn mong muốn nhưng trì hoãn đã lâu.

5. Kết bạn mới. Mỗi người ta gặp trong cuộc sống, dù giỏi hơn hay chưa giỏi bằng ta cũng đều mang lại những góc nhìn, kiến thức mới mẻ. Họ giúp ta nhận ra những “điểm mù” mà vì tư duy hạn hẹp nên ta không nhận thấy. 

6. Muốn biết phải hỏi. Câu thành ngữ Việt Nam từ xa xưa vẫn còn giá trị đến bây giờ. Đôi khi, cách duy nhất để bạn hiểu rõ một sự việc chính là hỏi để thu thập càng nhiều thông tin càng tốt. Nếu người chia sẻ với bạn sẵn sàng giải thích, bạn đừng ngại hỏi và hãy chăm chú lắng nghe.

7. Nếu không thể chấp nhận, hãy tôn trọng. Tư duy cởi mở không có nghĩa là bạn không được phép có lập trường riêng hay phải thay đổi xoành xoạch theo ý kiến của mọi người. Chẳng hạn, một người chị của tôi kịch liệt phản đối việc cho phép sử dụng cần sa, thuốc phiện ở một số nước như Hà Lan, Canada… Theo chị, đó là cách sống yếu đuối và trốn tránh những vấn đề của cuộc sống và bản thân. Tuy nhiên, chị vẫn tôn trọng rằng đó là một thực tế đang tồn tại, tùy theo văn hóa và luật pháp của từng quốc gia.

Người viết: Phương Hạ