VÌ SAO THẾ GIỚI NÓI VỀ “BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU” VÀ “SỰ ẤM LÊN TOÀN CẦU” TRONG KHI THỜI TIẾT Ở CHICAGO CÒN RÉT HƠN CẢ… MỘT PHẦN CỦA BẮC CỰC HAY SAO HỎA?
Trong những ngày gần đây, nhiệt độ tại nhiều nơi ở Hoa Kỳ đạt những con số thấp phá kỷ lục, đến nỗi có thể gây tê cóng cho làn da để hở trong không khí trong vòng năm phút hoặc nhanh hơn. Nguyên nhân của đợt giá lạnh khủng khiếp này là Bão Bắc Cực, một hiện tượng thời tiết mang khí lạnh băng đá xuất phát từ một cơn lốc xoáy ở Bắc Cực xuống một số tiểu bang ở miền bắc Hoa Kỳ.
Trong ngày hôm qua (thứ 3 30/01), nhiệt độ ở các tiểu bang bắc Hoa Kỳ đã rơi xuống còn -51 độ C ở tiểu bang Colorado và Idaho, -37 độ C ở tiểu bang Massachusetts hay -47 độ C ở tiểu bang New York. Thời tiết ở Chicago được ví là rét hơn ở một số địa điểm của Bắc Cực hay thậm chí là Sao Hỏa.
Nhưng… vì sao thời tiết vào mùa đông ở nhiều địa điểm lại đạt những con số kỷ lục thấp như vậy trong khi các quốc gia, các tổ chức phi chính phủ cũng như các nhà hoạt động toàn cầu luôn nhắc nhở cho chúng ta về hai cụm từ “CLIMATE CHANGE” (“biến đổi khí hậu”) và “GLOBAL WARMING” (“sự ấm lên toàn cầu”)? Họ không theo dõi dự báo thời tiết mấy ngày hôm nay hay sao?
Nếu các bạn cũng đang đặt câu hỏi tương tự như vậy thì trước tiên, các bạn cần biết sự khác biệt giữa “thời tiết” và “khí hậu”.
THỜI TIẾT (trong tiếng Anh là: “weather“) là tập hợp các trạng thái của các yếu tố khí tượng xảy ra trong khí quyển ở một thời điểm, một khoảng thời gian nhất định như nắng hay mưa, nóng hay lạnh, ẩm thấp hay khô ráo. Nói ngắn ngọn thì thời tiết là trạng thái của khí quyển trong một thời điểm nhất định. Bạn có thể mô tả thời tiết bằng những từ như: nắng, mưa, gió, ấm, lạnh, rét, tuyết rơi, v.v.
KHÍ HẬU (trong tiếng Anh là: “climate“) bao gồm các hiện tượng xảy ra trong khí quyển và nhiều yếu tố khí tượng khác trong khoảng thời gian dài ở một vùng, miền xác định. Khí hậu là định nghĩa phổ biến về thời tiết trung bình trong khoảng thời gian dài.
Sự khác nhau giữa khí hậu và thời tiết thường được tóm tắt qua thành ngữ “khí hậu là những gì bạn mong đợi, thời tiết là những gì bạn nhận được”. Ông Marshall Shepherd, giám đốc Chương trình Khoa học Khí quyển tại Đại học Georgia và cựu chủ tịch Hiệp hội Khí tượng Hoa Kỳ, nói rằng: “Mọi người có xu hướng nhầm lẫn những gì đang xảy ra ở nơi họ sống như một dấu hiệu cho thấy những gì đang xảy ra trên toàn cầu.” Trong khi một số nơi tại Hoa Kỳ đang bị đóng băng, Úc lại đang chứng kiến những đợt nắng nóng kỷ lục (46,6 độ C ở Adelaide), đến nỗi các loài rắn đang phải tìm nơi tránh nóng trong các nhà vệ sinh.
Các bạn có thể đọc thêm về sự so sánh giữa thời tiết khắc nghiệt tại Hoa Kỳ và Úc tại đây: https://bit.ly/2SgQtb0.
Vậy nên khi chúng ta nói về “biến đổi khí hậu“, chúng ta nói về sự thay đổi của thời tiết trong thời gian rất dài như thập kỷ hay thế kỷ. Sự biển đổi có thể là thay đổi thời tiết bình quân hay thay đổi sự phân bố các sự kiện thời tiết quanh một mức trung bình. Sự biến đổi khí hậu có thế giới hạn trong một vùng nhất định hay có thế xuất hiện trên toàn Địa Cầu.
Trong những năm gần đây, đặc biệt trong ngữ cảnh chính sách môi trường, biến đổi khí hậu thường đề cập tới sự thay đổi khí hậu hiện nay, được gọi chung bằng hiện tượng “nóng lên toàn cầu“. Đây là hiện tượng nhiệt độ trung bình của không khí và các đại dương trên Trái Đất tăng lên theo các quan sát trong các thập kỷ gần đây. Từ năm 1850-2017, nhiệt độ trung bình của không khí gần mặt đất đã tăng gần 1°C, với đỉnh điểm là năm 2016.
Nguyên nhân chính làm biến đổi khí hậu Trái Đất là do sự gia tăng các hoạt động tạo ra các chất thải khí nhà kính, các hoạt động khai thác quá mức các bể hấp thụ và bể chứa khí nhà kính như sinh khối, rừng, các hệ sinh thái biển, ven bờ và đất liền khác. Nhiệt độ toàn cầu tăng sẽ làm mực nước biển dâng lên và làm biến đổi lượng giáng thủy, có thể bao gồm cả sự mở rộng của các sa mạc vùng cận nhiệt đới. Hiện tượng ấm lên được dự đoán sẽ diễn ra mạnh nhất ở Bắc Cực.
Nguyên nhân chính làm biến đổi khí hậu Trái Đất là do sự gia tăng các hoạt động tạo ra các chất thải khí nhà kính, các hoạt động khai thác quá mức các bể hấp thụ và bể chứa khí nhà kính như sinh khối, rừng, các hệ sinh thái biển, ven bờ và đất liền khác. Nhiệt độ toàn cầu tăng sẽ làm mực nước biển dâng lên và làm biến đổi lượng giáng thủy, có thể bao gồm cả sự mở rộng của các sa mạc vùng cận nhiệt đới. Hiện tượng ấm lên được dự đoán sẽ diễn ra mạnh nhất ở Bắc Cực.
Tiếp tục có những cuộc tranh luận chính trị và tranh cãi trong công chúng về việc liệu có phải là Trái Đất thực sự đang ấm dần lên, và con người cần phải làm gì để đối phó với hiện tượng này. Người ta tìm nhiều cách để giảm thiểu lượng phát thải; thích nghi để giảm thiệt hại do sự ấm lên gây ra; và đặc biệt hơn nữa là áp dụng các kỹ thuật địa chất để có thể làm giảm thiểu sự ấm lên. Hầu hết các chính phủ đã ký và thông qua Nghị định thư Kyoto với mục đích giảm phát thải khí nhà kính.
Dù có đồng ý hay không đồng ý với sự biến đổi khí hậu và ấm lên toàn cầu thì chúng ta cũng nên chung sức bảo vệ Trái đất này, vì nó là “của chúng mình”, đúng không bạn?
0 Bình luận